موسی شدی که معجزه ای دست وپا کنی
راهی برای رد شدن قوم، وا کنی
زنجیر های زیر گلویت مزاحم اند
فرصت نمی دهند خودت را دعا کنی
در یک بدن بجای همه درد می کشی
می خواستی تمام خودت را فدا کنی
وقت اذان مغرب این تازیانه هاست
وقتش رسیده است که افطار وا کنی
مثل علی عروج نمازت امان نداد
فکری به حال فاصله ی ساق پا کنی
عیسی مسیح من به صلیبت کشیده‌اند
اینگونه بهتر است خدا را صدا کنی
حالا میان قحطی تابوت های شهر
باید به تخته های دری اکتفا کنی
دانشجویان ورودی جدید والعصر در تابستان برنامه متفاوتی دارند. که یکی از اساسی‌ترین و حساس‌ترین برنامه‌های ماست. بعد از طی این دوره دانشجویان ورودی جدید به شناخت حداقلی از عرصه تفکری، فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی و چالش‌های آن می رسند و می‌توانند برای خود تصمیم بگیرند. در طی سال دانشجویانی که خود همت کنند و تیم آموزش آنها را تایید کند در یک حلقه جدید عضو می‌شوند و برنامه‌های خاص خودشان را طی سال پیگیری می‌کنند.بقیه مخاطبان نیز قبل از دوره تابستانه برنامه‌های حلقه خود را داشتند و بعد از آن نیز ان‌شاء الله به مسیر خود ادامه می‌دهند.
با توجه به عرایضی که در سوالات قبل داشتیم. بهتر است دیگر والعصر را دوره اسم نگذاریم. تا اینکه دنبالش این سوال پیش بیاید که آیا دوره‌ای علمی است یا غیر آن.والعصر را یک تلاش در جهت اهدافش بدانید که تعلق به انقلاب اسلامی دارد و به تبع متعلق به دانشگاه امام صادقعلیه السلام است.پس طبیعی است که فرهنگ علم‌آموزی اسلامی در آن جاری باشد یکی از برنامه‌های والعصر دوره تابستانه است این دوره از ابتدا به دوره تربیتی آموزشی شناخته شده بود و این رویکرد در برنامه‌ریزی‌های آن نیز کاملا مشهود است. همانطور که در نام این دوره می‌بینید تربیت مقدم بر آموزش است این رویکرد را نیز از کلام امام صادق علیه السلام گرفتیم که فرمودند «لیس العلم بالتعلم انما هو نور یقذفه الله فی قلب من یشاء من عباده». همچنین در آیه کریمه فرمود «هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» و تزکیه را مقدم بر تعلیم بیان نمود.
یکی از کارهای بسیار حساس تیم آموزش انتخاب اساتید است. جلساتی که طی برنامه اجرا می‌شود جایگاه خاصی دارد و باید اهداف مشخصی را محقق کند. این جلسات مانند کلاس معمولی‌ای که هر هفته در دانشگاه برگزار می‌شود نیست. یک موضوع خاص مختصر و مفید با تکیه به نکات اصلی و حاشیه نرفتن‌ها باید ارائه شود. از طرف دیگر برخی موضوعات استاد محور است. لذا برای انتخاب اساتید بهترین گزینه‌ای را که می‌تواند ارتباط خوبی با دانشجویان برقرار کند انتخاب می‌کنیم. مخاطب در این امر بسیار مهم است. به همین دلیل صرفا به دنبال چهره‌ها نیستیم.برای انتخاب درباره فن تدریس اساتید، سابقه ارائه موضوع، توان علمی و ... تحقیق می‌کنیم. و تمام سعی خود را برای دعوت اولویت اول انجام می‌دهیم. برای مثال در برنامه اخیر اساتیدی که اولویت اول را برای حلقه شهید باغانی داشتند غالبا در دوره حضور پیدا کردند. و ما سراغ اولویت دوم نرفتیم.
بر خلاف برخی دیدگاه‌ها که آسیب جریان‌شناسی فکری گریبان گیرشان شده است ما مرز و شکاف عمیقی بین برخی از اصناف فکری رسم نمی‌کنیم. جریانات فکری‌ای که زیر چتر انقلاب اسلامی شناخته می‌شوند این طور از هم بیگانه نیستند. ما معتقدیم هر کدام از این اصناف ظرفیت‌های دارند که در مسیر تفکر انقلاب اسلامی می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. البته هر کدام را در جای خود و به مناسبت باید استفاده کرد. مرز بندی صحیح این است که ما بین اصناف مذکور و اندیشه‌های سکولار، غربی و غربزده فاصله قائل شویم.
نکته‌ی دیگر اینکه باید یک آزادگی فکری داشت. به این معنا که نباید تعصب را جایگزین بصیرت کرد. و بدون شناخت و بدون تفکر عمیق هر روز دلبسته یک صنف فکری شد. این کار بیشتر به هوسبازی فکری می‌ماند تا تفکر. طرح اصناف فکری‌ای که دغدغه انقلاب اسلامی و رشد و تعالی آن را دارند با توجه به این نکته برای فهم آن‌هاست نه به معنای تایید و یا تعلق به آنها. در روند تربیتی این نکته را به جد مدنظر قرار می‌دهیم. لذا اعضای حلقات به اندازه خود استقلال فکری دارند و دیدگاه‌ها و اصناف فکری را می‌شنوند و مورد تفکر قرار می‌دهند.
نکته اساسی دیگری که در توجه به اصناف مختلف فکری باید عرض کنم این است که به اعتقاد ما دامنه هدایت الهی تا عرصه تفکر و علم نیز کشیده می‌شود. چه طور می‌توان پذیرفت که خدای تبارک و تعالی بر تمام مقدرات این دنیا حاکم باشد. هرچه اراده است در طول اراده حضرتشان باشد اما توجهی به عالم تفکر و علم نداشته باشند. هدایت الهی از مجرای اهل بیت علیهم السلام بر ما نازل می‌شود و می‌تابد در دروان غیبت ما این هدایت را مخصوصا در بعد اجتماعی از مجرای ولایت مطلقه فقیه می‌دانیم. علوم انسانی نیز جنبه بسیار مهمی از بعد اجتماعی حکومت اسلامی است. لذا ما در سلوک علمی خود در عرصه تحول در علوم انسانی باید به رهنمودهای ایشان متمسک شویم. البته امروزه پرداخت به اندیشه حضرت آقا و حضرت روح الله بسیار به ابتذال کشیده شده و لازم است در این راه تلاش دیگری شود. بر این اساس محور اصلی تلاش ما در برنامه والعصر اندیشه امامین است چرا که تعلقمان را به انقلاب اسلامی وابسته به این امر می‌دانیم. این محور جهت دهی کلی برنامه را بر عهده دارد. و در آینده شاهد بروز روشن‌تر آن در برنامه‌ها خواهیم بود. ان‌شاء الله.
از جمله قالب‌های آموزشی که بسیار مورد تاکید است بحث مباحثه است.در دوره اخیر بر نوع خاصی از مباحثه بیشتر تمرکز کردیم. یعنی مباحثه تقریری، این نوع از مباحثه بدون فاصله از تدریس استاد باید صورت بگیرد. دانشجویان بعد از کلاس سعی می‌کنند بحث استاد را در گروه مباحثه تقریر کنند و جزوات و یادداشت‌های خود را تهیه کنند. مباحثه برای تعمیق مطلب و ایجاد سوال نیز جداگانه با حضور سرگروه باید انجام شود.
جلسات ارائه نیز یکی دیگر از قالب‌هاست. موضوعات خاصی بر اساس تحلیل نیازهای دانشجویان در برهه‌های مختلف تعیین می‌شود. و در حضور اساتید به ارائه می‌پردازند.
یکی دیگر از قالب‌های آموزشی نوشتن چکیده کتاب است. با این توضیح که بعد از مطالعه کتب تعیین شده دانشجویان باید به زبان خود فهمشان را بنویسند و با سوالات و نقدشان همراه کنند.
در واقع ملاک اصلی برای حضور در والعصر مصمم بودن دانشجویان برای حضور جدی در عرصه علوم انسانی است. و اینکه از کدام دانشگاه باشند ملاک قرار نمی‌گیرد. این نگاه باعث می‌شود دانشجویان مصمم و با استعداد از هر دانشگاه و شهری بتوانند در جمع حاضر شوند و در نتیجه برکات چنین جماعتی نمایان شود. از جمله مهمترین این برکات امکان ارتباط گیری دانشجویان خودمان با دانشگاه‌ها و مجموعه‌های علمی دیگر است که از یک طرف زمینه استفاده از ظرفیت‌های آنان را فراهم می‌کند و از طرف دیگر زمینه تضارب آرا و به تبع از بین رفتن سستی و خمودی در فضای علمی را فراهم می‌کند.
شکل‌گیری هر حلقه با توجه به ارزیابی مخاطبان صورت گرفته است. به این معنا که اعضای هر حلقه ویژگی‌ها و نیازهای نسبتا نزدیکی به همدیگر دارند.این حلقه در چهارچوب نظام آموزشی طراحی شده شروع به حرکت می‌کند.نظام آموزشی یک سیر اجمال به تفصیل، تنوع به تمرکز، عمومی به تخصصی دارد. هر حلقه بسته به استعداد و اقتضائاتش برنامه‌های خاص به خود را خواهد داشت. به عبارت دیگر کلیات و محورهای محتوایی در نظام آموزشی مشخص شده و جزئیات برنامه بستگی به مخاطبین و تحقق مناسب اهداف برنامه‌های قبل دارد.
والعصر از یک ثبات خالصانه و در عین حال یک پویایی مبتکرانه و مجتهدانه برخوردار بوده است. این ویژگی را هم مدیون قرار گرفتن در تشکیلات بسیج می‌دانیم. چرا که هر برنامه‌ای که در یک تشکیلات متولد می‌شود و رشد می‌کند وابستگی عمیقی به هویت منحصر به فرد آن تشکیلات دارد. هویت تشکیلات توسط موسسان آن ایجاد می‌شود و مایه قوام و پایداری آن قرار می‌گیرد. هر چه هویت خالصانه‌تر پی‌ریزی شده باشد و در مسیر عبودیت باشد به همان قدر تشکیلات را مصون از انحراف می‌سازد. هویت تشکیلات بسیج را حضرت امام (ره) پی‌ریزی کردند و آن را به منبع زنده و زندگی بخش ولایت گره زدند.لذا برنامه والعصر نیز ثباتش را از تلاش خالصانه دست اندرکاران جهت شناخت تکلیف در قبال انقلاب اسلامی و عمل به آن دارد. لذا اگر نگاهی دقیق بیاندازید تغییر رویکردی نمی‌بینید. اما تلاش‌هایی که هر دوره صورت گرفته منجر به تغییرات اساسی جهت بالا بردن کیفیت والعصر شده است. در دوره اخیر نسبت به قبل شاهد تغییرات بسیاری در قالب و نظام آموزشی دوره بوده‌ایم. به طوری که سه سطح مرسوم والعصر به کل تغییر کرد. از طرف دیگر از روش محتوا محور در آموزش به سمت روش ترکیبیِ توجه به مخاطب و محتوا رفتیم. تاکید بر مطالعه نیز از نقاط قابل توجه برنامه امسال بود. به صورتی که برخی جلسات به صورت کارگاهی برای بررسی کتب مطالعه شده برگزار شد.استمرار برنامه‌ها را هم با تلاش تیم آموزش الحمدلله برقرار کردیم.
امروز ما ضرورت والعصر را از دریچه‌ی رهنمودهای حضرت آقا در دیدار عید غدیر سال 84 با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه السلام می‌بینیم. ایشان در این سخنرانی تبیین عمیق و متفاوتی از واقعه غدیر و در پی آن دوران غیبت حضرت صاحب الزمان ارائه می‌دهند.به اهمیت علم و قدرت ناشی از آن برای پیشبرد انقلاب اسلامی اشاره دارند و نهایتا بر علوم انسانی تاکید کرده و چشم انداز مرجعیت علمی را برای پدیده ممتازِ دانشگاه امام صادقعلیه السلام ترسیم می‌کنند. از ما می‌خواهند حرکتی در علم به وجود بیاوریم.
اگر کمی چشم باز کنیم موقعیت بسیار حساس، تاثیرگذار و تاریخ‌ساز دانشگاه امام صادقعلیه السلام را می‌بینیم.وقتی به ظرفیت‌ها و استعدادهای دانشگاه نگاه می‌کنیم؛ وقتی وظیفه و جایگاه‌اش را می‌بینیم و شرایط کنونی را مد نظر قرار می‌دهیم؛ اندوهگین می‌شویم که چرا این استعدادهای ویژه مجتمع در یک جمعی به این مبارکی شکوفا نشده و انسجام ندارد.
به علاوه، به حق و انصاف نهاد آموزش را در این میان بسیار موثر و مهم می‌یابیم. بالاخص وقتی که علم را نور بدانیم و آموزش را گره خورده با تزکیه نفس و تربیت نفوس.بر کسی پوشیده نیست که نقص‌های جدی بر این نهاد در دانشگاه وارد است. البته نباید این سخن به معنای نادیده گرفتن زحمات و ثمرات ارزشمند آن تلقی شود.بلکه عمق نگاهی که در ابتدای کلام اشاره شد انتظار بالاتری را ایجاد می‌کند.
در ارزیابی‌های ما در واحد جهاد علمی بسیج دانشجویی این نکته خود را نشان داد که در نهاد آموزش از دو بعد نیاز به اصلاح داریم یکی قالب،ساختارها و شیوه‌های آموزش و دیگری محتوای آموزشی.البته لازم است اشاره کنم که جلسه‌ای در این باب با معاون محترم آموزش دانشگاه جناب آقای دکتر محمد‌زاده هم داشته‌ایم و ایشان نیز واقف به مسئله بودند. اما حرکت دادن ساختار عظیم و پیچیده دانشگاه از طرق رسمی کار بسیار دشوار و زمانبری است. در حالی که حرکت‌های دانشجویی، غیر رسمی و غیر اداری بسیار موثرتر است. به ویژه در دانشگاه ما که تقوای الهی مرزها و جدایی بین مسئولین و اساتید و دانشجویان را برداشته و همه در یک صف نماز جماعت می‌ایستیم.لذا بر اساس این تبیین والعصر خود را مکمل و یاری‌گر نهاد آموزش دانشگاه می‌داند.
ساختار و شیوه آموزشی مطلوب را در افق شیوه سنتی و اسلامی علم آموزی و دانشگاه اسلامی باید جست و جو کرد. الگویی که ضامن رهایی از دانشگاه و علم آموزی منبعث از مدرنیته باشد. در این بعد در مجموعه تلاش‌هایی که والعصر نام گرفته به دنبال دو هدف در هم تنیده هستیم اول عمیق کردن شناخت خود از شیوه علم‌آموزی اسلامی و دوم اجرای آن به اندازه توفیقی که روزی می‌شود.
اما در بعد محتوای آموزش، ما معتقدیم برای حرکت به سمت مرجعیت علمی و به دست آوردن ظرفیت پرداخت جدی به علوم انسانی و امکان تفکر عمیق و چاره ساز در بحث‌های علم دینی، تحول در علوم‌انسانی و تمدن سازی به سه حوزه محتوایی نیاز است. محتوای دروس حوزوی، محتوای رشته‌های تخصصی علوم انسانی و محتوای دروس تمدنی. البته تفکیکی که صورت گرفته در مقام تسهیل بیان مقصود است.مگرنه تفکر و علم به این صورت قابل تفکیک نیست. دو حوزه دروس حوزوی و رشته تخصصی علوم انسانی در نظام آموزشی دانشگاه مورد توجه واقع شده و دانشجویان همه علاوه بر دروس تخصصی خود معارف اسلامی نیز می‌خوانند اما به اذعان اساتید این دو حوزه علاوه بر نقص ساختاری که اشاره شد از فقر محتوایی جدی نیز رنج می‌برد. به این معنا که برخی موضوعات اساسی و ضروری اصلا مطرح نمی‌شود و برخی سرفصل‌ها نیز سطحی و یا با شیوه‌ای نادرست ارائه می‌شود.حوزه سوم که محتوای دروس تمدنی نامیده شد سرفصل‌ها و موضوعاتی است که مجال و امکان تفکر در برون رفت از هژمونی تفکری، فرهنگی و تمدنی غرب را فراهم می‌کند به عبارت دیگر محتواهایی است که دروس تخصصی علوم انسانی را عمق می‌بخشد و دروس و محتوای حوزوی را استنطاق می‌کند تا بستری برای تفکر در نسبت ما و غرب در عرصه‌های مختلف تفکری، علمی، هویتی، فرهنگی و تمدنی شود. بحث‌های مثل تحلیل و تبیین انقلاب اسلامی، نسبت ما و غرب،تحلیل‌های تاریخی مواجه ما و غرب،حکمت تاریخ اسلامی، فلسفه غرب، فلسفه اجتماعی غرب، تمدن‌سازی و نسبت علوم انسانی با آن، فلسفه علم و تاریخ علم،دین شناسی،بررسی نظامات اجتماعی غرب(اقتصادی، سیاسی و...)،مبانی فلسفی علوم انسانی مدرن،تاریخ تکوین علوم انسانی، تببین بحث ولایت و تمدن‌سازی و ...
در واحد جهاد علمی بسیج دانشجویی ساز و کار خاصی برای برنامه‌ریزی آموزشی در سه حوزه‌ی مذکور طراحی شده که ریشه در تجربه طولانی‌اش دارد. توضیح سیستم برنامه‌ریزی آموزشی مجال دیگری را می‌طلبد. با استفاده از این ساز و کار ما تا به امروز بیشتر در حوزه محتوای دروس تمدنی ورود کرده‌ایم. و برنامه‌های محدودتری را در دو حوزه دیگر داشته‌ایم. چرا که این حوزه در دانشگاه مورد غفلت واقع شده است. در حالی که توان گرم کردن تنور تفکر و خروج از سردی رخوت علمی بیشتر از این حوزه بر می‌آید.
